Het CBS voert tweejaarlijks het Europese CIS (Community Innovation Survey) onderzoek uit. De uitkomsten van het onderzoek 2016-2018 naar innovatie zijn inmiddels bekend gemaakt. De resultaten van het onderzoek 2018-2020 worden in najaar 2022 verwacht.
Samenwerking bij innovatie loont
Eén van de onderwerpen die onderzocht worden is "Samenwerking bij innovatie". Uit het CIS onderzoek 2016-2018 komen enkele opmerkelijke uitkomsten naar voren die ik graag in dit blog aanhaal. Dit is het tweede blog van een drieluik over de uitkomsten van het CIS onderzoek en zijn in het STEMmingscafé op 11 februari besproken met de deelnemers.
Door STEM Ambassadeur Chris Goes
Het eerste blog ging over "Innovatie Nederlandse industrie het hoogste" en het derde blog zal gaan over "Belemmeringen bij innovatie in de Nederlandse industrie". Dit onderwerp wordt op 18 maart tijdens het STEMmingscafé besproken.
Eerst nog even de definitie van innovatie
Wellicht wel goed om eerst nog de definitie van "innovatie" te vermelden die het CBS hanteert:
- het ontwikkelen van nieuwe of sterk verbeterde producten (productinnovatie) en/of
- het in gebruik nemen van nieuwe of sterk verbeterde productieprocessen (procesinnovatie);
- innovaties kunnen nieuw zijn voor een bedrijf, maar hoeven dat dan niet te zijn voor de betreffende bedrijfstak of markt. De ontwikkeling van een innovatie kan door het bedrijf zelf of (al dan niet deels) door andere bedrijven zijn gedaan (samenwerking).
Het begrip innovatie is door het CBS zeer breed gedefinieerd en komt overeen met de definitie die het PDMA (Product Development & Management Association) hanteert:
- Incrementele innovaties – (kleine) verbeteringen van bestaande producten, diensten en processen.
- Platform innovaties - geheel nieuwe technieken die de basis vormen voor nieuwe producten en diensten (2G, 3G, 4G, 5G, 6G bijv).
- Breakthrough innovaties - geheel nieuw voor de wereld (uitvindingen).
Waarde van innovatie voor (industriële) marketing
Aan de deelnemers van het STEMmingscafe van 11 februari is gevraagd in welke mate de innovativiteit van hun organisaties wordt omgezet in marketingvoordelen.
"Imagoverbetering", "naams-/merkbekendheid" en vervolgens "aantrekkingskracht voor personeel" worden als belangrijkste marketingvoordelen voor innovatie benoemd. Hierbij wordt wel aangetekend dat de verschillende marketingvoordelen in elkaars verlengde liggen: een grotere naamsbekendheid gekoppeld aan imago zorgen voor aantrekkelijkheid voor mensen om er te (blijven) werken.
In de huidige tijd is personeel een schaarse bron. "The war on talent" zal voorlopig in met name de technische bedrijven wel zo blijven. Het is dus noodzakelijk om continu te innoveren en daarover te communiceren. De marketingfunctie speelt hierin een belangrijke rol. En zonder voldoende gekwalificeerd personeel zal "vergroten van marktaandeel" ook niet mogelijk zijn.
Ook innovatie in marketing wordt steeds lastiger als er geen marketingdeskundigen te vinden zijn die bij de organisatie willen komen werken
Bij "eenvoudiger marktbewerking" kan gedacht worden dat het gemakkelijker wordt om klanten te werven en te binden als er sprake is van een goed en innovatief imago en grote naamsbekendheid. Klanten gaan zelf wel op pad om met zeer innovatieve bedrijven zaken te doen; ze worden gemakkelijk gevonden.
Samenwerking bij innovatie komt meeste voor bij industrie
Samenwerking bij de industrie (nijverheid) komt het meeste voor: 39% van de industriële innovatoren zegt succesvol te zijn met samenwerking (landelijk alle bedrijven 32%).
Samenwerking bij grote industriële bedrijven het grootst
De samenwerking is vooral bij grotere industriële innovatoren het grootste: 58% (bijna 1,5x groter dan gemiddeld). Bij alle bedrijven in Nederland is dit ook het geval: 47% van de grote ondernemingen werkt succesvol samen bij innovatie (ook bijna 1,5x zoveel dan gemiddeld bij alle bedrijven).
Bijna 1/3 van alle bedrijven met meer dan 10 werkzame personen werkt bij innovatie dus samen; 2/3 zegt NIET samen te werken. Wellicht zijn de belemmeringen om samen te werken dermate sterk dat men er niet meer aan begint of dat men in het verleden minder goede ervaringen heeft gehad met samenwerking. Bijvoorbeeld als er geen goede balans is tussen de belangen van de samenwerkende partijen. Of dat men er gewoon geen tijd voor heeft en vanwege de schaarste aan personeel al blij is dát er toch nog iets aan innovatie kan worden gedaan.
Vormen van samenwerking
De deelnemers aan het STEMmingscafé van 11 februari konden hun ervaringen over verschillende vormen van samenwerking geven om vervolgens de uitkomsten van het CIS onderzoek in te zien. Samenwerking binnen de eigen organisatie komt volgens de deelnemers het meeste voor.
De uitkomsten van het CIS onderzoek laten echter zien dat "Samenwerking met leveranciers" het meeste voorkomt in de Nederlandse industrie.
Samenwerking met leveranciers is het meest succesvol in de industrie
Uit de inventarisatie blijkt dat zowel bij alle bedrijven als bij de industrie de samenwerking met leveranciers het meeste voorkomt: 51% resp. 61%. Het zijn opnieuw de grote ondernemingen die hierin vooroplopen. Hier komt samenwerking met leveranciers in 73% van de innovatoren voor (landelijk 63%).
"Samenwerking met leveranciers" is goed te verklaren omdat veel industriële bedrijven componenten van toeleveranciers betrekken om er zelf nieuwe eindproducten of halffabricaten van te maken. De innovatie komt dus vanuit de keten tot stand en het eindproduct is een verbeterde versie van de vorige. Het betreft hier dan voornamelijk "incrementele" innovatie.
Interne samenwerking komt veelvuldig voor en dit zal met name bij grote organisaties met verschillende dochter- ondernemingen het geval zijn. Daar is op tal van plaatsen - vooral technische - expertise aanwezig die nodig is om zelf te innoveren.
Samenwerking met collega's en/of concurrenten kan leiden tot grootschaliger inkoop of aanpassing van applicaties waardoor voor de eindklant een nieuwe oplossing kan worden aangeboden.
Bij samenwerking met consultants en/of laboratoria kan ook gedacht worden aan bureaus die voor certificering zorgen. Industriële producten moeten immers aan veel en hoge veiligheidseisen voldoen en gecertificeerd worden, voordat ze op de markt worden gebracht.
Rol marketing bij innovatie beperkt tot communicatie
Uit een korte rondgang over de bijdrage en betrokkenheid van de afdeling marketing bij innovaties komt een vertrouwd beeld naar voren. De innovatie is vooral technisch gedreven waarbij de marketingactiviteiten beperkt worden tot communicatie als de innovatie gereed is. In een enkel geval wordt de afdeling marketing ingeschakeld om een advies over marktkansen te geven.
Het is meer de afdeling Sales die wordt ingeschakeld om de innovatie bij enkele klanten tot stand te brengen. Hier is dan sprake van co-creatie bij een beperkt aantal B2B klanten, waarbij het vanuit strategisch oogpunt nuttig is om deze klant te behouden en er in te investeren. Sales is als geen ander in staat om direct vanuit de klant te bepalen waar behoefte aan bestaat. In sommige gevallen staat de afdeling R&D paraat om met behulp van enkele studenten een "tailormade" oplossing voor de betreffende klant te maken die daarmee een "launching customer" wordt. Daarna wordt gekeken of deze nieuwe toepassing ook voor andere klanten interessant kan zijn.
Innovatie opnieuw op de agenda
De onderzoeksresultaten van de CIS betreffen de periode 2016-2018 en zijn wellicht wat gedateerd, maar er zijn geen actuelere gegevens. Ze kunnen de aanleiding vormen het nu weer eens over innovatie te hebben en dit onderwerp op de agenda te zetten. De marketingwaarde die innovatie heeft om alleen al aantrekkelijk te zijn en te blijven voor medewerkers is een belangrijk argument.
Ook de veranderende economische ontwikkelingen die tot hogere prijzen leiden kunnen aanleiding zijn om nog eens kritisch te kijken naar de effectiviteit en efficiency van processen en de fase van de levensduur van de huidige producten- en dienstenportfolio.
STEM-imc heeft een "Innovatiescan" ter beschikking die inzicht biedt in het innovatievermogen van een organisatie. Dit kan een mooi startpunt zijn om de discussie over innovatie en het verder professionaliseren van innovatie in een organisatie door te voeren.
De scan is eenvoudig en gratis te gebruiken via deze link STEM Innovatiescan
Meer aandacht voor innovatie in het STEMmingscafe
Op 18 maart wordt er in het STEMmingscafe opnieuw aandacht besteed aan innovatie bij de Nederlandse industrie. Dan zal ingegaan worden op de belemmeringen die industriële bedrijven ondervinden bij hun innovatie. Noteer vast in uw agenda.
Zet Innovatie (opnieuw) op de agenda
De cijfers van de CIS betreffen de periode 2016-2018 en dat is zelfs ruim voor de start van de Corona epidemie die veel veranderingen - ook op het gebied van innovatie - hebben ingezet. Nieuwe vraagstukken hebben zich het laatste halfjaar aangediend wat heeft geleid tot aanzienlijke prijsstijgingen in nagenoeg alle sectoren. Innovatie (zowel procesinnovatie als producten- en diensteninnovatie die tot verlaging van kosten leiden bij de eigen organisatie of bij de klanten zijn nodig om concurrerend te blijven. De cijfers van het CBS onderzoek zijn dan misschien wat gedateerd, maar wellicht zijn ze aanleiding om weer eens kritisch te kijken naar de huidige en mogelijk nieuwe innovaties. De uitkomsten kunnen een mooi begin zijn om innovatie opnieuw op de agenda te zetten.
Een eerste mooie stap daarvoor is om de innovatie Quick Scan van STEM-imc uit te voeren. Of wil je een keer persoonlijk overleggen hoe je innovatie (opnieuw) op de agenda krijgt bij jouw technische B2B bedrijf? Neem dan gerust contact op. Dat kan via deze link.
Lees ook de andere blogs die Chris Goes over dit onderzoek geschreven heeft:
