IoT-isering: we doen er allemaal aan mee!

Data is de heilige graal van de nieuwe economie. Data is king. De technologische vooruitgang brengt ons mensen veel positiefs. Maar er is zeker ook een keerzijde. In het onderwerp Internet of Things (IoT) komen beide kanten van de data-medaille elkaar scherp tegen.
Smart business. Gaat de wereld kantelen?
Het jaar 2015 is het jaar van ‘Smart’ aan het worden. Alles om ons heen wordt smart. Slim. Intelligent. Adaptief. Wereldwijde multinationals als Cisco, Google, Apple snappen het als geen ander. Social companies als Facebook, Twitter en LinkedIn leveren het bewijs. Wie data heeft, heeft de klant. Nou ja, niet alleen het hebben van data: ook het kunnen analyseren en profilen hoort daarbij. En IoT helpt hier een handje aan mee. Nieuwe verdienmodellen ontstaan. Op slimme wijze worden afnemers zelf ‘het product’ in de door henzelf afgenomen dienst. Spreken we hier van interessante kantelingen in de sociale en economische domeinen?
Niet voor niets gratis. Wie is eigenaar?
In de data-economie die ontstaat, is het een boeiende vraag: wie is eigenaar van de data? De juristen zijn er nog niet geheel uit. Het is ook best complexe materie. In eerste instantie ben ik geneigd te zeggen dat ik – als producent – eigenaar ben en daarom ook zelf bepaal wat er met mijn data gebeurt. Maar ja, het wordt toch anders wanneer ik bij het aangaan van een nieuw energiecontract van de leverancier een slimme thermostaat (ter waarde van € 299,00) cadeau krijg. Voor wat, hoort wat. Toch?
Help privacy helpen
Onder de noemer van wet- en regelgeving vertrouw ik er nog op dat mijn persoonlijke privacy geborgd is. Tegelijkertijd beangstig mij het 1+1=3 synergie-effect. Mijn persoonlijke data is voor een partij op zichzelf niet interessant. Maar de data van 1 miljoen gebruikers van een dienst zet alles in een ander daglicht. De aloude waarheden van statistiek gaan dan meespelen. De cumulatieve ‘privacy’ helpt het verbeteren van een slim product, soms zelfs binnen 24 uur. Het helpt een dienst nog passender te maken. Kortom: brengt voordeel. Stop daarom met klagen of kritisch te zijn, lijkt het adagium. Of is dit te kort door de bocht?
IoT: zegen en vloek
In de alsmaar voortsnellende technologische ontwikkelingen lijkt er geen plaats te zijn voor een fundamentele ethische discussie. Al eerder heb ik hierover iets geschreven. Goede initiatieven zijn vaak druppels op een gloeiende plaat. Dat Google met NEST op geraffineerde wijze nog dieper in ons leven penetreert is marketing. De quick-wins van een lagere energienota maakt ons blind. De 1001 wearables met gezondheidsapp’s maken de zorg efficiënter (… ook goedkoper?). Dat Facebook via een haat–liefdeverhouding met haar gebruikers een voorspellende gave krijgt, ach, dat scheelt je als Facebooker een hoop zoeken. Dat onze blauwe vrienden de jaarlijkse belastingopgave al voor 80% invullen, bestempelen we gemakshalve als klantvriendelijk.
IoT-isering, we doen er allemaal min of meer bewust aan mee. En toch: het blijft raar. Want het vrij delen van je persoonlijke data is als het geven van geld aan een wereldvreemde; in de hoop of het vertrouwen dat hij of zij er iets goeds mee doet.