Taal- en spraaktechnologie ontmoet domotica

Op 13 oktober jongstleden mocht ik als keynotespreker een bijdrage leveren aan het congres Taal in Bedrijf. Het congres, waar het onderwerp taal- en spraaktechnologie (TST) centraal stond, was georganiseerd door Taalunie. Een nieuwe wereld ging voor mij open. De wereld van TST.
Mijn eigen stem
De stem is iets persoonlijks. Vormt je identiteit. Het verlies van je stem ervaar je als verlies van een belangrijk deel van je identiteit. Inmiddels is de technologie zover dat jouw stem gedigitaliseerd kan worden. En nog veel belangrijker: op natuurlijke wijze gereproduceerd. Geen blikkerige geluiden, maar nagenoeg vloeiende spraak. Automatisch aangepast aan het stadium van jouw leven. Immers, het is niet fijn om als 80-jarige een stem van iemand van 30 te gebruiken. Bijzonder was het te horen en te zien hoe stemtechnologie ingezet wordt bij ernstige stemaandoening of zelfs bij stemverlies. In situaties van revalidatie en in de kwaliteit en mate van zelfstandig leven.
Stem en taal
Naast de techniek achter de stem, blijkt ook taal een belangrijke factor te zijn in TST. De nuances van dialecten, maar ook de vertaling van beeldtaal. Uit onderzoek blijkt dat bepaalde doelgroepen het als prettig ervaren wanneer ‘de techniek’ met een herkenbare stem spreekt. Ook het te gebruiken taalniveau mag niet onderschat worden. Kinderen spreken anders dan ouderen. In woordgebruik, maar ook in articulatie. Het zijn belangrijke aandachtpunten in bijvoorbeeld de ontwikkelingen van de digitale assistent. Taal heeft ook een grote rol in het juist interpreteren van een opdracht of het geven van een geautomatiseerd antwoord. Hier zijn directe raakvlakken met onderwerpen als big data en cognitieve technologie.
TST en domotica
Ook binnen woning- en gebouwautomatisering wordt er spraaktechnologie ingezet. Nog niet breedschalig, maar de ontwikkelingen zijn er wel. Het congres heeft mij duidelijk gemaakt dat TST niet zomaar een ‘dingetje’ is. Een doordachte toepassing in de woning, bedrijfsgebouw of zorgoplossing vraagt om een integrale aanpak. Doelgroep, taal, techniek en omstandigheden. Zonder de eerdergenoemde persoonlijke effecten van TST uit het oog te verliezen.