Van zorg en technologie naar zorgtechnologie

De confronterende cijfers op gebied van afnemende zorghanden en -plaatsen en een toenemende zorgvraag zijn hoegenaamd bij iedereen wel bekend. De grote omslag van aanbod- naar vraaggedreven zorg, of te wel het marktdenken, vereist bij zorgverleners een ander denken en handelen. De sector wordt hierin veelvuldig geremd door ingewikkelde financieringsmodellen, bepalende verzekeraars en een steeds meer eisende overheid. Zorg moet betaalbaar blijven, is het adagium. Maar als de vraag sterker toeneemt dan het aanbod, dit laatste zelfs afneemt, ontstaat er schaarste. Een aloude economische wet voorspelt dan prijsstijgingen. Zorgverlening komt in een steeds grotere crux.
Van een totaal andere orde, maar evenzo dynamisch is de wereld van domotica en ICT. De wereld die ik van binnenuit ken. Veranderingen zijn orde van de dag. Nieuwe producten, diensten en zienswijze buitelen over elkaar heen in de strijd om ultieme erkenning en daarmee veelvuldige toepassing. Intens en heftig is nog steeds de discussie rond die ene noodzakelijke domoticastandaard. Ook het vraaggericht handelen, maakt in onze branche een stevige ontwikkeling door.
Twee werelden worden één
Zorg en technologie zijn twee verschillende werelden. Maar wel twee die elkaar steeds beter leren te begrijpen in de wetenschap elkaar hard nodig te hebben. Laten we even inzoomen om vervolgens onze start te bepalen. Een start waaruit mooie ontwikkelingen kunnen ontstaan.
Vanuit perspectief zorg
Zorgverleners willen een zo goed mogelijke zorg verlenen aan hun cliënten. Het gebruik van techniek is in deze taakstelling ondersteunend. Althans, dat zou het moeten zijn. Wanneer je de zorgverlening fileert ontstaan er drie groepen, die ik voor het gemak maar benoem als: de zorgondernemer, de zorgverlener en de zorgvrager. Elk van deze benadert de inzet van domotica en ICT vanuit een eigen perspectief en belang. Dat dit in de praktijk tot onduidelijkheden, misverstanden en zelfs tot gevaarlijke situaties kan leiden, behoeft geen verdere uitleg. In de praktijk komt dit meermaals pas in het dagelijkse gebruik boven tafel met meermaals het bekende zwarte-pieten-spel tot gevolg. Snel wordt gewezen naar de domotica/ICT installateur. Die heeft het niet begrepen of is veel te technisch bezig geweest. Uit nader onderzoek blijkt dan vaak dat er in die situaties gemaakt is wat beschreven staat in het bestek of programma van eisen. Een vraagformulering waar de domotica/ICT installateur in de meeste gevallen niet bij betrokken is geweest.
Het kan anders en beter, al vergt dit wel een andere manier van denken en samenwerken. Het vraagt om een optimale afstemming door integraal ontwerpen en realiseren. En dat vereist de nodige ruimte om vanuit alle disciplines een gelijkwaardige plaats binnen ontwikkelingsplannen en bouwprocessen te adviseren en organiseren. Alleen zo krijg je creatieve toekomstgerichte zorgvoorzieningen, die met de tijd en de gebruiker(s) mee kunnen groeien.
Vanuit perspectief technologie
ICT en domotica; het zijn twee woorden die veelvuldig in één adem met de zorgverlening in verband worden gebracht. Voor het juiste beeld is het goed om de begrippen te definiëren. ICT staat voor Informatie- en CommunicatieTechnologie, het is een paraplunaam voor alles wat zich met de infrastructuur en randapparatuur van digitale informatiesystemen, telecommunicatie en computers bezighoudt. Domotica is de verzamelnaam voor alles wat zich bezighoudt met de integratie van bestaande en nieuwe technologie en diensten in een woon- werk en zorgomgeving. Twee begrippen die veel overeenkomsten hebben, maar ook enkele specifieke verschillen. Waar het bij ICT vooral de oriëntatie ligt op netwerken, bekabelingen en toepassingen wordt bij domotica meer aandacht gelegd op de functionaliteit van technologie in termen van onder andere (gebruikers)gemak, veiligheid en besparing. Beiden hebben elkaar nodig. Technologie is niet hét antwoord op de zorgvraagstukken, maar brengt wel een significante toegevoegde waarde in het samenspel van beleids- en operationele processen in de zorgsector.
Een goede start

In de zorgsector is de toepassing van domotica en ICT niet meer weg te denken. Er zijn – buiten de warboel in (financiële) belangen – enkele generieke uitdagingen. Bijvoorbeeld de vraag: welke basistechnologie gebruiken we? Te vaak zien wij die beantwoord worden in voorgeschreven specificaties van producten. Er wordt minimaal nagedacht over de plaats van technologie en toegevoegde functionaliteiten die geïntegreerde oplossingen brengen. Nog steeds worden minimale normen aangenomen als maximale uitgangspunten. Op experimentele wijze worden nieuwe technologie steeds maar weer ingezet bovenop de traditionele techniek. Het frappante? Juist deze basis biedt u geen enkele mogelijkheid in een flexibele, met uw organisatie en ontwikkelingen meegroeiende, infrastructuur. Aanpassingen achteraf zorgen zo voor de nodige irritatie en onnodige extra investeringen. Ook hierin geldt het bekende spreekwoord: een goed begin is het halve werk!
Accepteer en realiseer
Slimme domotica en betrouwbare ICT is complex en kennisintensief. Er is specifieke kennis van zaken en vaardigheden nodig om technologie juist te projecteren in uw plannen. Inzet van slimme, geïntegreerde technologie is zeker een antwoord op de toenemende uitdagingen in de zorgsector. Integraal ontwerpen, op gelijkwaardigheid kennis en kunde samenbrengen, is een pré. Heldere opdrachten, eenduidige wederzijdse verwachtingen en reële condities zijn raadzame voorwaarden. Op het gebied van domotica en ICT is vroegtijdig samenwerken (let op de spatie!) met een deskundige partij aan te bevelen.
Zowel de zorgsector als de installatiebranche zal zich moeten realiseren en accepteren dat de wereld van zorg en technologie veranderlijk is en blijft. Wanneer dit het gezamenlijke vertrekpunt is dan komen we tot vernieuwende en creatieve ideeën en meer dan dat; tot toepasbare oplossingen.